تغل   /toʁʌl/

  (تُ-غَل)

  ا ,     n

  تغییرات جوی؛ تقویم خاص ھزاره گی، این تقویم بنام ”حساب دھقانی“ نیز شھرت دارد درھرماه یکبار توغل میشود و توغل عبارت از نزدیک شدن ماه با ثریا میباشد۔ توغل به 12 برج تقسیم میشود و اول سال آن مطابق با برج ثور است، بدین ترتیب: 32 توغل ـ ثور (اردیبھشت) اول سال 21 توغل ـ جوزا (خرداد ماه) برج دوم سال 19 توغل ـ سرطان (تیر) برج سوم سال 17توغَل ـ اسد (مرداد) برج چهارم سال 15توغل ـ سنبله (شھریور) برج پنجم 13توغل ـ میزان (مھرما) برج ششم 11توغل ـ عقرب (آبانما) برج ھفتم 9توغل ـ قوس (آذر ماه) برج ھشتم 7توغل ـ جدی (دی ماه) برج نھم 5توغل ـ دلو (بهمن ) برج دھم 3توغل ـ حوت (اسفند) برج یازدھم 1توغل ـ حمل (فروری) برج دوازدھم بدین ترتیب یک توغل که مطابق با برج حمل است آخر سال میباشد۔ مردم ھزاره عقیده دارند که از دوازده توغل بنج آن که در موسم سرما رخ میدھند که آنھا نه توغل (نھم ماه قوس)، ھفت توغل (ھفتم ماه جدی)، پنج توغل (پنجم ماه دلو)، سه توغل (سوم ماه حوت) و یک توغل (اول ماه حمل) میباشند و برای آنان از لحاظ جوی خیلی مھم است ولی توغل در موسم گرما زیاد اھمیت ندارد۔ تصور میشود که در ھر توغل چند زور ھوا طوفانی ویا لا اقل سرد تر از معمول خواھد شد و برف و باران خواھد بارید و از”بیست و سه توغل“ به بعد ھرچند احتمال طوفانی شدن ھوا نیست اما در روز ھای توغل بطور اندکی ھوا سردتر از معمول خواھد بود۔

change of climat; seasons or months according to the old Hazaragi agricultural calendar; specific days throughout the calendar year which inaugurate a new season or a change of climate

Source:

<M.